Twee mensen zijn op weg naar een tempel. De eerste persoon maakt deze reis rond het jaar 900 BCE, de ander in het jaar 2022. Hoewel ze beide naar een tempel gaan zijn hun werelden nauwelijks met elkaar te vergelijken.
~
De eerste persoon leeft in een wereld waarin de werkelijkheid betoverd was. Het wereldbeeld, waarin de mensen leven van de opbrengsten van de aarde en waar deze opbrengsten afhankelijk van de regen en het licht uit de hemel. Deze persoon weet zich onderdeel van een kringloop van het leven, de ritmes van de natuurlijk en het steeds terugkerende spel tussen hemel en aarde. Zij is afhankelijk van de kosmos. De kosmos die ze niet begrijpt maar waarin ze wel een speler is. Daarom gaat ze naar de tempel, omdat deze plaats het centrum van de kosmos is, de plek waar de hemel de aarde raakt.
De tempel wordt ook wel het centrum of de navel van de wereld genoemd. Soms zelfs: de poort naar de hemel. Om contact te maken met de hemel en alles wat zij kan geven gaat de eerste persoon naar de tempel. Het idee was dat de tempel leek op een oude oosters paleis met daarin een oosterse koning. De godheid in de tempel symboliseert de hele kosmos en alle processen daarbinnen. Voor vragen over leven en dood, vruchtbaarheid, recht of oorlog moest je naar deze godheid in zijn of haar paleis: de tempel.
Het gebouw van de tempel was een symbolische weergave van de kosmos zelf: een micro-kosmos als afspiegeling van de macro-kosmos. De kosmos bestond in de oudheid uit drie lagen: de aarde, de zichtbare hemel of de atmosfeer en de hemel als woonplaats van god. De tempel was gebouwd in drie delen waarbij elk deel een deel van de kosmos representeerde: de aarde werd gesymboliseerd in de voorhof, de zichtbare hemel in het heilige en het heilige der heilige als de troonzaal van de god. De priesters maakten met hun beweging in de tempel en symbolische reis naar de troon van god en weer terug. Hij bracht de gebeden mee naar de hemel en bracht de zegen terug op aarde.
De eerste persoon ging naar de tempel om haar leven af te stemmen op de wil van god, zoals een onderdaan naar het paleis ging om zich te onderwerpen aan de wil van de koning. Ze kwam terug met de woorden van god, het recht wat over haar was uitgesproken of de zegen die ze meekreeg over haar leven. Haar bestaan op aarde kwam zo in harmonie met de hemel: In de hemel alzo ook op de aarde.
~
De tweede persoon leeft in een technologische en wetenschappelijke wereld waar de mens tot veel in staat is. Er kan veel worden verklaard en veel worden beheerst. Vanuit het perspectief van iemand uit de oudheid zouden wij tovenaars of misschien wel goden zijn. De tweede persoon leeft echter met een dilemma. Hoewel we veel weten en kunnen zijn we misschien wel minder in staat om in harmonie met de kosmos te leven. We zijn ziek, niet door gebrek aan voedsel maar door teveel. We maken nog steeds ruzie en voeren oorlogen, niet vanwege een hongersnood, maar vanwege hebzucht. Onze technologie kan heel maken maar ook verwoesten, onderdrukken, controleren en ons tot slaaf maken van beeldschermen. De tweede persoon is wanhopig, weet niet meer wat waarheid is, en leeft in een illusie. Weet iemand nog wat wijsheid is?
Er zijn nog tempels genoeg. De tempel van het winkelcentrum of de online winkel waar je je kinderen kunt offeren op het altaar van slavernij, de tempel van de sociale media waar je de waarheid kunt opofferen voor de god van je eigen gelijk, de tempel van macht en manipulatie waar bloed wordt geëist. De tempel van de maakbaarheid waar je kunt geloven in de macht van de mens, de tempel van de autonomie waarin je kunt geloven in de laatste god die je kunt vertrouwen: jezelf. Deze goden proberen een moderne toren van babel te bouwen en de mens in de hemel te plaatsen. Maar geen van alle goden kunnen de hemel op aarde brengen.
Daarom gaat de tweede persoon op zoek naar een tempel waar dat laatste kan gebeuren. Een tempel waar de hemel op aarde komt. Maar waar kan ze die vinden? Is er ooit een plek geweest van wijsheid? Is er een plek waar vijanden elkaars vrienden kunnen worden? Waar verschillen overbrugd en kwetsbaren opgevangen? Is er een tempel waarbij de priester geen macht maar juist dienstbaarheid zoekt? Is er een manier om in harmonie met je eigen bestaan, de mensen om je heen en de wereld te leven?
Maar kan ze die tempel vinden?
Wat zou het mooi zijn als er zo’n tempel zou zijn. Een plek waar je naartoe kunt gaan om het verhaal van de koning van de hemel te horen die op aarde kwam om mens te zijn zoals wij. Een koning zonder macht maar vol liefde. Een koning die onze moderne wereld niet zou veroordelen, maar die ons zou laten zien wat heilig is, wat schoon, goed en liefdevol is. Als er zo’n tempel was, zouden we als gezegende mensen kunnen leven, anderen tot zegen. Een hemel op aarde.
—
Johan ter Beek
Schrijver van Tempel, over oude verhalen en nieuwe betekenis
